![]() |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
![]() Pochówki typu "skandynawskiego" odkryto na cmentarzysku w Sowinkach k. Mosiny. Stanowisko w Sowinkach zostało odkryte w czasie badań powierzchniowych w 1982 r. i ponownie zweryfikowane wiosną 1986 r. Cały zespół w Sowińcu i okolicy obejmuje krąg terytorialny o promieniu blisko 30 km. Na obszarze niespełna 1,5 ha, w obrębie 13 odkrywek odsłonięto łącznie 580 obiektów, które reprezentują następujące horyzonty chronologiczno-kulturowe (z wstępnym określeniem chronologii):
Poniżej szerzej przedstawiono jedynie wyniki badań wykopaliskowych na cmentarzysku z okresu wczesnego średniowiecza . Prace wykopaliskowe w Sowinkach prowadził w latach 1989-1991 Andrzej Krzyszowski z udziałem studentów Instytutu Prahistorii UAM w Poznaniu.
Z kolei w 23 grobach zanotowano pod szkieletami ciemniejsze smugi, które w niektórych przypadkach współwystępowały z reliktami drewna zachowanymi na obrzeżach jamy; świadczyło by to, iż zmarłych grzebano w "trumnach" drewnianych, prawdopodobnie w postaci obstaw.
Generalnie można stwierdzić, że cmentarzysko w Sowinkach charakteryzuje się dość bogatym wyposażeniem pochówków. Mianowicie na łączną liczbę 158 odkrytych pochówków, 82 z nich posiadało wyposażenie grobowe, zaś bez wyposażenia zanotowano 76 pochówków. Szczegółowa analiza wyposażenia grobowego pozwala wysunąć wniosek o uchwytnym w materiale archeologicznym zróżnicowaniu społecznym i zawodowym ludności pochowanej na cmentarzysku. Za pochówki przedstawicieli warstwy najwyżej uprzywilejowanej należy uznać 4 groby.
Z kolei pochówek nr 151 pochówek zawierał zapewne szczątki wojownika, którego wyposażono w długi żelazny grot włóczni, dwie ostrogi żelazne, szydło żelazne, żelazną brzytwę (?), dwa noże żelazne oraz wiaderko o unikatowym zdobnictwie. Również dwa następne groby osób zakwalifikowanych do najwyższej warstwy społecznej wyróżniają się bogactwem zabytków.
W obiekcie nr 69 odkryto, prócz długiego żelaznego noża z bogato zdobioną kościaną rękojeścią, o niewątpliwym charakterze bojowym, także żelazny czekan. Pochówek kupca zajmującego wyjątkową pozycję w strukturze ówczesnego społeczeństwa, oprócz pary ościeni, 6 haczyków do wędek, 2 szydeł, nożyc, 3 noży, sprzączki do pasa, wiadra (wszystkie przedmioty z żelaza), brązowego okucia pasa i 2 osełek kamiennych, dostarczył również unikatowych zestawów przedmiotów służących do odmierzania kruszcu, tj. ręcznej wagi składanej wraz z zestawem 19 odważników. Do tej grupy należy również zaliczyć przynajmniej 3 dalsze pochówki zawierające srebrne monety. Łącznie na cmentarzysku w Sowinkach odkryto 250 tzw. zabytków wydzielonych. Zabytki podzielono na 3 grupy: I. przedmioty reprezentujące części stroju i ozdoby: kabłączki skroniowe, paciorki szklane, bursztynowe i z kamieni półszlachetnych, pierścionki, wisiorki, sprzączki do pasa; II. przedmioty codziennego użytku: noże z pochewkami, wiadra, osełki, krzesiwa, nożyce, szydła, naczynia gliniane; do tej grupy zaliczono również przedmioty o charakterze specjalnym, jak waga składana, odważniki do wagi, okucia i gwoździe do trumny oraz monety; III. uzbrojenie: groty włóczni, groty strzał, czekany, ostrogi, sprzączki do ostróg. Wstępnie chronologię cmentarzyska w Sowinkach ustalono na przełom X i XI po XI wiek włącznie. Na podstawie odkrytych 4 monet oraz dużej liczby kabłączków skroniowych typu 1 i 3 o średnicy około 1 cm, jak również ostróg, czekana, grotu włóczni, wisiorka dzwoneczkowatego, a także niektórych noży można z dużym prawdopodobieństwem uściślić datowanie większości grobów do 1 połowy XI w. Z kolei przynajmniej do 2 połowy XI i 1 połowy XII w. można odnieść nieliczną wprawdzie część kabłączków o esowatych uszkach i średnicy ponad 3 cm. - opracował B. Kuik na podstawie publikacji: A.Krzeszowski: Wstępne wyniki badań archeologicznych na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku szkieletowym z X/XI-XI w. w miejscowości Sowinki, gm. Mosina, woj. poznańskie, stanowisko 23a - Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne Poznań1992 » zobacz pełną wersję dokumentu |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|